Kategoria: Historia najnowsza

Obserwatorium Nordyckie w Łodzi: Ragnarok Teatru Chorea

🌀 Obserwatorium Nordyckie w Łodzi – tym razem dałem się zwieść tytułowi Ragnarok. Spodziewałem się nordyckiej mitologii, a dostałem… patchworkową opowieść o współczesności, domu, ogniu i nowym początku po katastrofie.

Była muzyka, która wbijała w fotel (Stabat Mater!), były wspólnotowe gesty – nawet kanapki rozdane widzom, z których jedna uratowała mojego wiecznie głodnego nastolatka 😉 – i były wizje świata, w którym rytuały ustępują miejsca algorytmom i sztucznej inteligencji.

Czy to nowy Ragnarok – tym razem maszyn i ludzi?
Przeczytaj moją relację z Ragnaroku Teatru Chorea 👉

Finlandia 1944 – Ukraina 2025?

Z cyklu: Obserwatorium nordyckie W Dagens Nyheter Anna-Lena Laurén przypomina dzisiaj dramatyczne okoliczności zawarcia przez Finlandię rozejmu z ZSRR w 1944 roku i zestawia je z obecną sytuacją Ukrainy. Po „wojnie kontynuacyjnej” Finlandia znalazła się w sytuacji bez wyjścia: musiała zerwać sojusz z Niemcami, oddać 12% swojego terytorium (w tym Karelię i Wyborg), zapłacić gigantyczne […]

Stubb i Nawrocki: Szept na greenie, krzyk na siłowni

Zełenski w czerni, Stubb na greenie, list żony do Melanii – polityka dziś to teatr imponderabiliów. A Nawrocki? Zamiast być „szeptuchą Trumpa”, zostałby co najwyżej „sapaczem” na siłowni. Polityka międzynarodowa coraz częściej rozgrywa się w świecie imponderabiliów – rzeczy pozornie lekkich, nieważkich, a jednak decydujących o obrazie i sile przywództwa. Wystarczy spojrzeć na ostatnie dni: […]

Niepokój o duch Helsinek

Helsiński duch na zakręcie – mój osobisty niepokój W sierpniu 1975 roku, w Helsinkach, przy jednym stole usiedli przywódcy 35 państw Europy, a także USA i Kanady. Podpisali wtedy Akt końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie – dokument, który miał utrwalić powojenny porządek, zmniejszyć ryzyko konfliktów i wzmocnić zaufanie między blokami Wschodu i Zachodu. […]

Czułość i łagodność: nowa perspektywa na sztuczną inteligencję?

Z cyklu Obserwatorium retoryki i komunikacji 10 czerwca 2025 roku Sam Altman, prezes OpenAI, opublikował na swoim blogu manifest zatytułowany „The Gentle Singularity”, dostępny także jako wystąpienie wideo na YouTube i tekst na stronie firmy. Krótki ten esej ma ambicję nie tylko objaśniać kierunki rozwoju sztucznej inteligencji, lecz także nadać im ramę ideową. Altman mówi językiem […]

Papież Franciszek nie żyje. Literatura jako forma empatii

zdjęcie historyczna Franciszka w Armenii z 2016 (lic. Depositphotos) Podcast na YouTube Podcast w Spotify tutaj21 kwietnia 2025 roku, o godzinie 7:35, zmarł papież Franciszek. Jego pontyfikat, rozpoczęty w 2013 roku, był czasem głębokich refleksji nad rolą Kościoła w świecie współczesnym. Dla mnie, jako osoby związanej z kulturoznawstwem i literaturoznawstwem, szczególnie poruszające były jego przemyślenia […]

85-lecie końca fińskiej „zimowej wojny”: Muminki w kontekście historycznym

Zimowa wojna zakończyła się 13 marca 1940 roku, a Finlandia, mimo utraty części terytorium, zachowała niepodległość. Tove Jansson, autorka Muminków, inspirowała się doświadczeniami wojennymi, które wpłynęły na jej twórczość. Muminek, z medalem symbolizującym ducha walki, stał się alegorią fińskiego oporu.

Manifest technooptymistyczny i historia nowoczesności

Podcast z komentarzami poniżej Na Spotify Prowadzę wykłady z kulturowej historii nowoczesności na wielu kierunkach humanistycznych Uniwersytetu Łódzkiego i innych uczelni. Kluczowym zagadnieniem, które omawiam podczas tych zajęć, jest interpretacja Zygmunta Baumana przedstawiona w „Nowoczesności i Zagładzie”. Bauman argumentuje, że problem Holokaustu nie dotyczy wyłącznie nazistowskich Niemiec, ale jest wyzwaniem całej cywilizacji – naszej cywilizacji. […]

Biblioteki w schronach! Helsinki w Warszawie?

Fiński model edukacji i bezpieczeństwa to wysokie zaufanie do instytucji oraz znaczenie przestrzeni publicznych, takich jak modernistyczna biblioteka Oodi. Wizyta Rafała Trzaskowskiego w Helsinkach, zwiedzającego schrony z funkcjami edukacyjnymi, to może być inspiracja nie tylko dla Warszawy do integrowania kultury z bezpieczeństwem.

Kultura Szwecji: Bullerbyn jako Symbol

Simon Superti w piosence „Bullerbyn är död” krytycznie odnosi się do iluzorycznej wizji Szwecji jako bezpiecznego miejsca, wskazując na społeczny niepokój po tragicznych wydarzeniach w Örebro. Utwór dekonstruuje mit Bullerbyn, ukazując rosnące nierówności i przemoc, i stawia pytanie o nową tożsamość współczesnej Szwecji.