Dzień Nobla skłania do refleksji nad brakiem Nagrody w humanistyce, która uczy empatii i zrozumienia. Wykład Noblisty Laszlo Krasznahorkaiego pokazuje, że literatura przekracza konwencjonalne ramy wiedzy. Uniwersytet Łódzki od lat nagradza humanistyczne osiągnięcia, uznając, że humanistyka zmienia społeczeństwo i powinna być doceniana jak inne dziedziny.
Kategoria: literatura
Muminki. Drzwi są zawsze otwarte. Z polskiej perspektywy
Moja kolejna nowa publikacja w albumie pełnym danych i wspaniałych i unikalnych ilustracji Niewidzialne dziecko i wyzwolenie, w: Muminki. Drzwi są zawsze otwarte. Z polskiej perspektywy, pod red. Marzeny Bomanowskiej, Muzeum Kinematografii w Łodzi, Łódź 2025, 227-233. The Invisible Child and Liberation, przeł. James West, in: The Moomins. The Door is Always Open. A Polish […]
Moja nowa publikacja
J. Płuciennik, Immersja, afordancje i jakości metafizyczne Ingardena. W: Roczniki Humanistyczne T. LXXIII, 2025, z. 1 specjalny, 25-50. Przy okazji tej publikacji byłem w Lublinie na Jubileuszu prof. Andrzeja Tyszczyka, wybitnego fenomenologa i literaturoznawcy. Księgą pamiątkową był — signum temporis — numer specjalny Roczników Humanistycznych, w którym miałem właśnie tą publikacją swój wkład, w którym […]
Knäckebröd i kulturowy kanon. O rozszerzaniu pola szwedzkości
Felieton Christiana Dauna porusza pominięcie knäckebröd w szwedzkim kanonie, podkreślając, że symbolizuje on szwedzką historię i wartości, które łączą społeczność. Ujawnia to napięcia w procesie kanonizacji, gdzie skala reprezentacyjności zagraża autentyczności. Kanon powinien być żywą przestrzenią wspólnoty, a nie tylko estetyczną fasadą.
Finlandia 1944 – Ukraina 2025?
Z cyklu: Obserwatorium nordyckie W Dagens Nyheter Anna-Lena Laurén przypomina dzisiaj dramatyczne okoliczności zawarcia przez Finlandię rozejmu z ZSRR w 1944 roku i zestawia je z obecną sytuacją Ukrainy. Po „wojnie kontynuacyjnej” Finlandia znalazła się w sytuacji bez wyjścia: musiała zerwać sojusz z Niemcami, oddać 12% swojego terytorium (w tym Karelię i Wyborg), zapłacić gigantyczne […]
Kanonizacja kultury w Szwecji? Pippi jednak rządzi — choć w dziwnym czasami kontekście „latającego Jakuba”
Pippi jest, ale nie ma Abby. Jest „latający Jakub”, (zob. przepis na końcu tego tekstu) ale nie ma słynnego kwaszonego śledzia czy słynnych szwedzkich klopsików mięsnych, albo last but not least — fiki jako instytucji społecznej związanej z jedzeniem i piciem. Szwedzki kanon kultury — most czy mur?Jest! Po dwóch latach intensywnych prac specjalny komitet […]
Cenzura czy wrażliwość? Adam Szetela o kryzysie wolności literackiej
Książka Adama Szeteli z 2025 roku That Book Is Dangerous! analizuje zjawisko autocenzury w świecie wydawniczym pod wpływem presji społecznych, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Autor dowodzi, że dobrze intencjonowane działania na rzecz różnorodności prowadzą do ideologicznej kontroli i w efekcie do homogenizacji literatury. Porównania pokazują jednak, że dynamika cenzury różni się w zależności od regionu — od nacisków liberalnych po konserwatywne.
Demokracja i autonomia uniwersytetów w obliczu testów na obywatelstwo (przypadek testów w Szwecji i Polsce)
W Szwecji trwa spór dotyczący testu na obywatelstwo, który budzi kontrowersje w akademickich kręgach. Krytycy argumentują, że może on służyć do selekcji, a nie integracji. Dyskusja wskazuje na fundamentalne pytania o tożsamość obywatela oraz granice współczesnej demokracji, widoczne także w innych krajach.
Czy Muminki są zbyt kontrowersyjne? Bobek usunięty z wystawy Tove Jansson w Nowym Jorku
Wydawałoby się, że Tove Jansson, autorka Muminków, jest dziś postacią nie do ruszenia przez poprawność polityczną. Jej twórczość przez dekady uchodziła za bezpieczną przystań: pełną empatii, ironii, głębi egzystencjalnej i otwartości na różnorodność. A jednak latem 2025 roku w samym sercu Nowego Jorku wybuchła kontrowersja, która pokazuje, jak kruche potrafią być dziś granice kulturowej interpretacji. […]
Prof. Jarosław Płuciennik 