Kategoria: Kultura

Kanonizacja kultury w Szwecji? Pippi jednak rządzi — choć w dziwnym czasami kontekście „latającego Jakuba”

Pippi jest, ale nie ma Abby. Jest „latający Jakub”, (zob. przepis na końcu tego tekstu) ale nie ma słynnego kwaszonego śledzia czy słynnych szwedzkich klopsików mięsnych, albo last but not least — fiki jako instytucji społecznej związanej z jedzeniem i piciem. Szwedzki kanon kultury — most czy mur?Jest! Po dwóch latach intensywnych prac specjalny komitet […]

Cenzura czy wrażliwość? Adam Szetela o kryzysie wolności literackiej

Książka Adama Szeteli z 2025 roku That Book Is Dangerous! analizuje zjawisko autocenzury w świecie wydawniczym pod wpływem presji społecznych, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Autor dowodzi, że dobrze intencjonowane działania na rzecz różnorodności prowadzą do ideologicznej kontroli i w efekcie do homogenizacji literatury. Porównania pokazują jednak, że dynamika cenzury różni się w zależności od regionu — od nacisków liberalnych po konserwatywne.

Kiruna – miasto, które przenosi swoją duszę dla biznesu

W Kirunie w Szwecji przeniesiono 113-letni kościół, co stało się ważnym symbolem kulturowym oraz testem inżynieryjnym. Uroczystość, w której uczestniczył król, podkreśliła związek między religią a tożsamością lokalną. Przeniesienie było konieczne z powodu działalności kopalni, łącząc historię, społeczność i pragmatyzm ekonomiczny.

Demokracja i autonomia uniwersytetów w obliczu testów na obywatelstwo (przypadek testów w Szwecji i Polsce)

W Szwecji trwa spór dotyczący testu na obywatelstwo, który budzi kontrowersje w akademickich kręgach. Krytycy argumentują, że może on służyć do selekcji, a nie integracji. Dyskusja wskazuje na fundamentalne pytania o tożsamość obywatela oraz granice współczesnej demokracji, widoczne także w innych krajach.

Czy Muminki są zbyt kontrowersyjne? Bobek usunięty z wystawy Tove Jansson w Nowym Jorku

Wydawałoby się, że Tove Jansson, autorka Muminków, jest dziś postacią nie do ruszenia przez poprawność polityczną. Jej twórczość przez dekady uchodziła za bezpieczną przystań: pełną empatii, ironii, głębi egzystencjalnej i otwartości na różnorodność. A jednak latem 2025 roku w samym sercu Nowego Jorku wybuchła kontrowersja, która pokazuje, jak kruche potrafią być dziś granice kulturowej interpretacji. […]

Jak zwykłość staje się nadzwyczajnością

Marie Howe, laureatka Nagrody Pulitzera, w swojej poezji posługuje się konkretnymi obrazami, unikając metafor, co pozwala wyrażać emocje poprzez codzienne sytuacje. Jej prace, które wymagają uwagi i otwartości, uczą milczenia i obecności, ukazując, jak zwykłość może stać się nadzwyczajna.

Gothic Influences in Tove Jansson and Walt Disney’s Early Works

Artykuł bada wczesne wpływy Tove Jansson i Walta Disneya, koncentrując się na gotyckich oraz surrealistycznych elementach ich twórczości. Obaj twórcy, choć znani z dzieł dla dzieci, wprowadzają mroczne tematy, które przekształcają ich prace w złożone, wielowymiarowe dzieła w kulturze popularnej.

Kondycja ludzka: Antropologia w storytellingu

Nowa publikacja J. Płuciennika, „Kondycja ludzka, antropologia a opowiadanie historii,” została ofiarowana Jubilatowi w zbiorze „Układ rozkwitania,” redagowanym przez Roman Chymkowski i innych. Książka jest dostępna na stronach IKP UW (Wydawnictwo Campidoglio w Warszawie, 2025.)