Odbyło się posiedzenie podkomisji jakości kształcenia Komisji Edukacji i Nauki Sejmu. Patriotyczne wychowanie a kompetencje przyszłości
6 lutego 2021 r. (piątek) o g. 10.00. odbyło się w Sejmie RP posiedzenie Podkomisji stałej do spraw jakości kształcenia i wychowania Komisji Edukacji i Nauki. Posiedzenie prowadzone było hybrydowo, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość.
W porządku dziennym były tylko 2 punkty:
Porządek dzienny:
I. Rozpatrzenie Informacji Ministra Edukacji i Nauki na temat kształtowania postaw patriotycznych i obywatelskich w podstawach programowych, ze szczególnym uwzględnieniem nauczania historii i wiedzy o społeczeństwie.
II. Rozpatrzenie Informacji Ministra Edukacji i Nauki na temat działań w zakresie rozwoju kompetencji uczniów.
W posiedzeniu uczestniczyli nie tylko posłowie Katarzyna Lubnauer (bardzo aktywna przewodnicząca komisji), Piotr Borys, Barbara Nowacka i Krystyna Szumilas, ale także strona obywatelsko-ekspercka:
Marek Gumkowski, Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii,
Finka Heynemann, Grupa Ponton,
Iga Kazimierczyk, Fundacja Przestrzeń dla Edukacji,
Antonina Lewandowska, Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, federa@astra.org.pl
Mirosław Michalski, Stowarzyszenie KOD,
Alicja Pacewicz, Fundacja Szkoła z Klasą,
Elżbieta Piotrowska-Albin, Fundacja Edukacji Prawnej „Iustitia”,
Magdalena Plewowska-Semik, Fundacja im. Bronisława Geremka,
Elżbieta Czyż, Helsińska Fundacja Praw Człowieka,
Jarosław Płuciennik, Uniwersytet Łódzki,
Róża Rzeplińska, Stowarzyszenie 61
Piotr Szafraniec, Stowarzyszenie KOD,
Jędrzej Witkowski, Centrum Edukacji Obywatelskiej,
Mateusz Wojcieszak, Fundacja Pole Dialogu,
Damian Wutke, Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii.
Kilka słów należy poświęcić kuriozalnym elementów przesłanych wcześniej informacji:
Na przykład jako innowacyjne są przedstawiane takie projekty:
„W 2020 w r. uzupełniono projekt edukacyjny Ministra Edukacji Narodowej „Godność, wolność, niepodległość” na lata 2018-2020 o zadanie związane z dziedzictwem kulturowym Jana Pawła II.
Na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej, w ramach uzupełnienia projektu edukacyjnego Ministra Edukacji Narodowej „Godność, wolność, niepodległość” na lata 2018-2020, Ośrodek Rozwoju Edukacji opracował i zaimplementował na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej dodatkowy moduł gry edukacyjnej “Godność, wolność i niepodległość” pn. ”Dziedzictwo kulturowe Jana Pawła II”, powstały w związku z 100. rocznicą urodzin Jana Pawła II. Istotą gry są zawarte w niej misje powstałe w oparciu o biografię Wielkiego Polaka Jana Pawła II. Konstrukcja gry, podobnie jak w pierwszym module, podzielona jest na trzy etapy edukacyjne i składa się z 18 misji 1) Klasy I-III Szkoły podstawowej, misje:
− “Dziedziństwo Karola”
− “Szkolne lata Karola”
− “Rodzinne spotkania”
− “Zainteresowania Jana Pawła II”
− Habemus Papam”
− “Polska Jana Pawła II”
2) Klasy IV -VIII Szkoły podstawowej, misje:
− “Karol Wojtyła -aktor i orator”
− “Droga Karola Wojtyły z Wadowic do Watykanu”
− “Miasta Papieża Jana Pawła “
− “ Pontyfikat Jana Pawła II”
− “ Papież świadkiem historii”
− “Papież w anegdocie”
3) Szkoły ponadpodstawowe, misje:
− “Papież a Polacy pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny do 1989 r”
− “Papież a Polacy pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny po 1989 r”
− “Przyjaźnie Jana Pawła II. Wizyty w Watykanie i Castel Gandolfo”
− “Duchowe filary polskiego Kościoła w XX w.”
− “Papież a młodzi – Światowe Dni Młodzieży”
− “Biblioteka Jana Pawła II. Spotkanie z twórczością Papieża.”
W drugim dokumencie kuriozalne jest na przykład zawężanie innowacyjności do informatyki:
„Zmiany, które zapewniły uznanie Polski przez edukacyjne środowisko międzynarodowe za lidera w zakresie innowacyjnego podejścia do nauczania są szczególnie widoczne w przypadku informatyki. Od roku szkolnego 2017/2018:
• nauka szeroko rozumianego programowania jest obowiązkowa od klasy I szkoły podstawowej;
• zwiększona została liczba godzin informatyki (o 70 godzin w całym okresie kształcenia);
• zajęcia informatyki, realizowane w szkołach wg nowych programów nauczania, służą rozwijaniu myślenia komputacyjnego* (ang. computational thinking), czyli przygotowaniu uczniów do rozwiązywania problemów z różnych dziedzin życia/gospodarki/nauki przy świadomym i bezpiecznym wykorzystaniu metod i narzędzi, w jakie wyposaża informatyka;
• w myśl nowej podstawy programowej informatyka ma być przedmiotem pomocnym wszystkim przedmiotom i całej szkole w kształtowaniu umiejętności rozumowania, analizowania i rozwiazywaniu problemów.”
To są tylko przykłady dwóch cytatów, ale takich kwiatków jest więcej. Uderza w tym wszystkim brak całościowej wizji, w której wychowanie patriotyczne i historyczne łączyłyby się z jednej strony z kompetencjami społecznymi ważnymi dla współczesności, europejskiej i światowej, jak i brak wizji integrującej, jak te kluczowe kompetencje mają się do kompetencji ważnych dla szkolnictwa wyższego. A przecież złączono niedawno ministerstwo Edukacji i Nauki i coś z tego wynikać powinno. Innymi słowy: w jaki sposób rocznicowe akademie oraz wycieczki patriotyczne na kresy mają kształtować kluczowe kompetencje przyszłości potrzebne na uczelniach wyższych? Chodziłoby o takie kompetencje jak kreatywne myślenie, krytycyzm jako podstawa postawy obywatelskiej, umiejętność kooperacji w grupie wielokulturowej, przyjmowania w grupie różnych funkcji.
W odpowiedzi ministerstwo zawęziło ponownie krytyczne myślenie do kontekstu korzystania z informacji na informatyce. Zagadnienia tak istotne dla współczesności jak fake newsy czy post-prawda zostały zmarginalizowane do zagadnień informatycznych, jak korzystać z przeszukiwania w internecie.
A co z historią? Z WOŚP? Z językiem polskim? Czy tam to można mówić: „Słowacki wielkim poetą był?”, a „Dmowski i Piłsudski byli wielkimi postaciami historycznymi” i nic więcej?
Umiejętność pracy w grupie, różnych grupach, nowych grupach była kiedyś wspierana przez gimnazja, przez które także wspierano mobilność nie tylko przestrzenną, ale także mobilność społeczną, z awansem społecznym. Eksperci społeczni wskazywali na braki w projektach ministerialnych elementów wychowania obywatelskiego, nauki tolerancji, empatii, pracy w grupie w różnych rolach społecznych. Dużą troską napawały braki ministerialnej refleksji nad wykluczeniem społecznym (także cyfrowym), agresją czy nierównością.
Spośród ekspertów społecznych z Łodzi głos zabierali Jarosław Płuciennik i Mirek Michalski.
Jarosław Płuciennik i Mirosław Michalski
Prof. Jarosław Płuciennik 