9,5 tezy prof. Jarosława Płuciennika o Uniwersytecie

9,5 tezy Jarosława Płuciennika

1) Prawda i jej badanie

to podstawowa misja i sens istnienia uniwersytetu. Ma to szczególną wagę w świecie tzw. post-prawdy i „fake-newsów”; uczelnia realizuje swoją podstawową misję w ideale uczenia się przez badanie.

2) Wolność – wolność badania i uczenia (się)

to podstawowe prawa ludzi na uniwersytecie, to wolność od wszelkiej cenzury w warunkach tolerancji dla wolności innych; to uznanie dla różnorodności kulturowej oraz umiędzynarodowienie zarówno badań, jak i kształcenia.

3) Dobra robota – to systematyczne praktykowanie prawdy i wolności

Uczenie się przez praktykę w uniwersytecie niewyłącznie wirtualnym, prawda ucieleśniona w działaniu jest podstawowym miernikiem skuteczności prawdy i kształcenia; prawda w działaniu to także realizacja ideałów wszechstronnego rozwoju człowieka, także fizycznego.

4) Kreatywne przywództwo stwarzające twórcze środowisko

Kreatywne przewodzenie Universitas, to nie zarządzanie wspólnotą, nie może ono sprowadzać się jedynie do rachunkowości zarządczej, kreatywne rozwiązywanie problemów społecznych polega m.in. na stwarzaniu twórczego i spokojnego środowiska dla małych, twórczych zespołów naukowych.

5) Demokratyczna kultura zarządzania uczelnią

Taka demokratyczna kultura zarządzania wynika wprost z idei kreatywnego przywództwa, procedury demokratyczne powinny łagodzić tendencje autokratyczne. Decentralizacja i oddolna demokracja uniwersytecka jest wartością zarówno organizacyjno-prakseologiczną, jak i procesem pomagającym realizować misję podstawową uniwersytetu.

6) Autonomia uniwersytetu

Otoczenie społeczno-ekonomiczne jest naturalnym środowiskiem działania uczelni, jednak autonomia względem władz państwowych oraz podmiotów gospodarczych jest, tak jak wedle Magna Charta Universitatum (1988), gwarantem realizacji misji podstawowej uczelni. Autonomia pozwala na poszukiwanie prawdy i kształcenie obywateli aktywnych i stających się liderami przemian w dzisiejszym świecie. Rozwiązywanie problemów otoczenia społeczno-gospodarczego powinno być celem uniwersytetu w warunkach bezwarunkowej autonomii.

7) Kultura jakości

to naturalne uzupełnienie mechanizmów parametryzacji i pomiarów efektywności. Parametry i pomiary powinny być służebne względem jakościowej oceny zespołów i jednostek ludzkich. Człowiek stoi w centrum uniwersum uczelni.

8) Zaangażowany obywatel rozwiązujący problemy innych

to cel działalności badawczej i edukacyjnej uczelni na rzecz społeczeństwa. Student i absolwent zawsze powinni uosabiać misję uniwersytetu, student jest podmiotem kształcenia (się) i aktywnego uczestnictwa w świecie. Absolwent nie unika podjęcia się przewodnictwa w działaniu dla społeczności.

9) Kultura to trzecia misja uniwersytetu (obok badań oraz nauczania i uczenia się)

to także dbanie o język polski jako język uprawiania i upowszechniania nauki. Zwłaszcza nauki humanistyczne i społeczne nie mogą być odzierane z ich walorów przez odcinanie od związków z kontekstami lokalnymi, krajowymi i regionalnymi. Wymagania umiędzynarodowienia i widoczności naukowej nie mogą niszczyć kultury narodowej i walorów lokalności. W taki sposób także ucieleśniać może się idea decentralizacji. Uniwersytet jest przestrzenią harmonijnego współistnienia dwóch kultur akademickich: humanistycznej i przyrodniczej, obie się uzupełniają.

9,5) Debata

O tym wszystkim powinniśmy debatować w uniwersyteckich salach i na forach cyfrowych. Uniwersytecka kultura powinna mocno istnieć w przestrzeniach realnych i cyfrowych. Uniwersytet jest ideałem, który nie może wycofać się do świata analogowego, musi sprostać współczesnym wyzwaniom cywilizacyjnym. Uniwersytet stacjonarny i uniwersytet cyfrowy muszą stanowić jedność jako odpowiedź na te wyzwania.

Łódź, 26 października 2019